Ceviz Ağaçlarının Genel Özellikleri Nelerdir
Cevizler genel olarak 20-25 metre boy yapabilen yüksek taçlı ağaçlardır. Kazık kök tipinde olan kökleri oldukça kuvvetli gelişme eğilimindedir. Ceviz ağaçlarında erkek ve dişi çiçekler aynı ağaç üzerinde farklı yerlerde bulunur ve çoğunlukla farklı zamanlarda olgunlaşır. Bu özellikleri sebebiyle ağaç üzerindeki dişi çiçekler döllenebilmeleri için farklı çeşitlerin erkek polenlerine ihtiyaç duyarlar. Dolayısıyla ceviz fidanı dikilirken bahçede ana çeşidin yanında, onu dölleyebilme kapasitesine sahip tozlayıcı bir çeşidin de bulundurulması gerekir. Cevizler bir çok meyve türünün aksine arılarla değil, rüzgarla tozlaşırlar. Dolayısıyla tozlayıcı çeşit sayısı hesaplanırken bu durum göz önüne alınır ve bahçede bulunması gereken tozlayıcı ağaç sayısı arttırılır. Ceviz ağaçlarının diğer meyve türlerinden farklı bir özelliği de verime yatmaları için daha fazla zamana ihtiyaç duymalarıdır. Bir ceviz ağacının ekonomik anlamda verim çağına gelebilmesi 10 yıl kadar sürebilmektedir. Ancak düzenli sulama, gübreleme ve budama ile verime yatmaları erkene alınabilir. Özellikle fidanların gençlik çağında olduğu devrede sulama aksatılmamalıdır.
Cevizin İklim İstekleri Nelerdir?
Ceviz sıcak ve ılıman iklimleri sever. Yerli çeşitlerimiz kışın -25°C’ye kadar dayanırlar. Yabancı çeşitlerin pek çoğu ise -18°’nin altında gerçekleşen don olaylarında zarara uğrarlar. Ancak ilkbaharda erken ve sonbaharda geç dönemde meydana gelen don olaylarında, -10 °C’den daha düşük sıcaklıklar genç sürgünlerin zarar görmesine neden olur. Ceviz yazı uzun ve kurak olan iklimleri sever.Kuzeye bakan, yüksek rakımlı ve iyi güneşlenmeyen serin bölgelerde meyve kalitesi ve iç randımanı düşer. Ancak çok yüksek sıcaklıklar da özellikle 38 °C’in üzerinde, güneş yanıklıkları görülür ve meyvelerde iç büzülmesi artar. İlkbaharda geç dönemde meydana gelen yağışlar bakteriyel leke ve ceviz kara lekesi hastalıklarının şiddetini arttırır. Geç yaparaklanan çeşitlerin bu hastalıklardan kurtulma şansı daha yüksektir.
Cevizin Toprak İstekleri Nelerdir?
Toprak istekleri yönünden oldukça kanaatkar bir türdür. Kış döneminde, taban suyu seviyesi 2-3 metrenin altında olan süzek ve çakıllı topraklarda iyi gelişmektedir. Toprak analizi sonuçlarında %30'un üzerinde kil içeren topraklarda, muhakkak toprak ıslahı yapılmalıdır. Kirece orta derecede dayanıklıdır. Havalanmanın zayıf olduğu killi, ağır topraklarda kökler yüzlek gelişir. Kumsal topraklarda yetiştirildiğinde ise sulama ve gübrelemenin düzenli olarak yapılabilmesi gerekir. Tuzlu topraklara ve Bor elementinin fazlalığına hassastır. Ceviz tesisi kurulmadan önce, toprak analiz ettirilmeli, tuz veya bor fazlalığı varsa, toprak ıslah edilmeye çalışılmalıdır. Bu amaçla alçı verilebilir veya toprak yıkanabilir.
Cevizde Sulama Nasıl Yapılır?
Özellikle fidanlar ilk dikildiklerinde düzenli olarak sulanmalıdır. Yaş ilerledikçe sulama sıklığı azaltılabilir. Ağaçlar su sıkıntısı çekerse, gövde ve dallarda kabuk dokularının çatlamasına neden olan kabuk kanserinin de etkinliği artar. Düzenli sulamaların, meyve iriliğini %27 oranında arttırdığı, açık iç oranını %12 yükselttiği, iç büzülmesini iki kat azalttığı tespit edilmiştir. Sulanmayan ağaçlarda yeterli yaprak oluaşamayacağı için, ağaçlar güneş yanıklığına karşı savunmasız kalırlar.
Cevizde Toprak İşleme Nasıl Yapılır?
Sonbaharda bir kez derin, ilkbaharda toprak neminin uygun olduğu dönemde bir kez yüzlek sürüm yapılması önerilir. Ot mücadelesi amacıyla gerekirse, toprağı yararak işleyen aletlerle işleme yapılır.
Ceviz Ağaçlarında Budama Nasıl Yapılır?
Ceviz ağaçları uzun ömürlü olduklarından ve kuvvetli geliştiklerinden dolayı yüksekten taçlandırılır. Yani ağaç üzerinde bırakılacak ana yan dallar toprak seviyesinden mümkün olduğunca yüksekte olmalıdır. Ceviz ağaçları şekil olarak doruk dallı veya değişik doruk dallı sistemde budanır. Doruk dal, ağacın ana gövdesini oluşturan ve bu gövdeyi dikine devam ettiren lider dal demektir. Bu yöntemin uygulanışı şöyledir:
Dikim sonrası fidanlar 4-5 göz üzerinden budanırlar. Yaz döneminde ana gövdeyi oluşturacak sürgünün kuvvetli gelişmesini sağlamak birinci hedeftir. Bu amaçla, ana gövdenin üzerinde gelişen yan sürgünlerin uçları kısaltılarak zayıf gelişmeleri sağlanmaya çalışılır. İlk yılın sonunda kış budamasında ana gövdeyi devam ettiren sürgün, toprak seviyesinden itibaren 180 cm.den kesilir. En üstte kalan göz dikine gelişerek doruk dalın devamını sağlar. Doruk dalın uç kısmına yakın olan boyunlu gözler; sürdüklerinde dik ve kırılgan gelişeceklerinden, daha sürmeden tomurcuk halindeyken koparılır. İkinci yılın kış döneminde ilk ana dal toprak seviyesinden itibaren 150 cm. yüksekte olacak şekilde seçilir. Daha sonra yeterli sayıda sürgün varsa, bu ilk ana dalın üzerinde spiral olarak diğer ana yan dallar da seçilir. Seçilen ana daların 1/3 lük bölümü kesilerek uç alma yapılır. Ancak uç tomurcukları verimli olan ve yan tomurcukları meyve vermeyen çeşitlerde uç alma yapılmaz. Ana dalların arasında gelişen sürgünler, kısaltılarak bırakılır. Bunların üzerinde yazın meydana gelen sürgünlerde uç alma yapılır, böylece gövdeyi güneşten korumaları sağlanır. Ana dallar seçildikten sonra gövdeyi devam ettiren lider dal kuvvetli olacak şekilde bırakılır.
Sonraki yıllarda gövde üzerinde; toplam 4-6 ana dal olacak şekilde dal seçimi yapılır. Lider dal da en üstteki ana dal olarak görev yapar. Çok verimli çeşitlerin ana dallarında uç almalara devam edilir. Gövde üzerinde bırakıla, ana dal haricindeki kısa dalların çapları 10-15 cm. kalınlığa ulaşınca dipten kesilir. 6. yıldan sonra, yani verim çağına gelen ağaçlarda, budama verimliliğe göre ayarlanır. Yan tomurcukları verimli olan çeşitlerde, yeni sürgünlerin büyük bölümünde uç alma yapılır. Böylecek ana dalların kuvvetli gelişmesi ve verim alanının arttırılması sağlanır. Yan tomurcukları verimsiz, buna mukabil uç tomurcukları verimli olan çeşitlerde, sadece ana dalların uçlarında kısaltma yapılır. Diğer sürgünlerde, kuvvetli sürgün oluşumunu önlemek ve üzerinde verimli tomurcuk bulunan kısa sürgünler oluşturmak için uç alma yapılmaz.
Verim çağındaki ağaçlarda en büyük sorunlardan birisi ışığın ağacın içine yeterince girememesidir. Işık yetersiz olursa ağacın gelişimi yavaşlar ve verim azalır. Bu yüzden gölgelemeye sebep olan dallar arasında seyreltme yapılır. Yaralı ve kurumuş dallar dipten çıkarılır. Zayıf olan, birbirinin üstüne gelen dallarda kesilir. Yaşlı dallarda kısaltma yapılarak yeni sürgün oluşumu teşvik edilmeye çalışılır.
|
|
Franquette ceviz
fransız orjinlidir
Chandler, Pedro ve Fernor fidan ekilen bahçelere için tozlayıcı çeşit olarak
dikilir.
Kuracağımız ceviz bahçelerimizdeki 10-12 adet ana ceviz çeşidine 1 adet
franquette dikilmelidir.
Küçük meyveli olup iç ağırlığı 5.3 gr, iç oranı %46-47, iç rengi ise beyaz
olup genellikle çok iyidir.
Franquette ağaçları dikine, çok kuvvetli gelişir.
|
|
|
Chandler Ceviz
|
|
|
|
|
|
Chandler ceviz ağacı, ülkemizde son 10 yıldır dikimi yapılarak ciddi verim alınmış ve kendini ispatlamış bir ceviz çeşididir. Doğru bölgeye, doğru dikim yapıldığında yatırımcıların gayretini boşa çıkarmadığı görülmüştür.
Bu kapsamda dikkat edeceğimiz en önemli konular şunlardır;
a. Chandler ceviz çeşidini ortalama denizden 1000 metre yüksekliğe kadar yani rakımı 1000 ve daha altında olan bölgelerimize dikilmesini tavsiye ediyoruz.
b. Doğru tozyacısı olan franquette ceviz çeşidi ile birlikte dikilmelidir. Tozlayıcı oranı (10) chandler ceviz fidanı için, (1) franquette ceviz fidanı olacak şekilde dikilmelidir.
c. Chandler ağacı yan dallara verimli olduğundan dolayı, koridor tipi dikime uygun bir cinstir. Bu kapsamda 3,5x8, 4x8, 5x7 aralıklarla dikim yapılabilir.
Ceviz Fidanı Dikim Aralıkları; (5X7 dikimi gösterir resim)
|
Chandler ceviz fidanı;
5 metreye 7 metre aralıklarla dikildiğinde 10 dönüme 285 ceviz ağacı,
4 metreye 8 metre aralıklarla dikim yaptığımızda 10 dönüme 312 ceviz ağacı,
3,5 metreye 8 metre aralıklarla diktiğimizde ise 10 dönüme 357 ceviz ağacından oluşan bir
ceviz bahçesi kurabilmekteyiz.
Chandler Ceviz Verimliliği ve Karlılığı
İyi bakım yapılan bir chandler bahçesinden 5-6 yaşına geldiğinde ağaç başına ortalama 25 kilo ceviz almak mümkündür. Bu konu gezip gördüğümüz chandler ceviz bahçelerinde tarafımızca tespit edilmiştir.
10 dönüme 350 ağaç diktiğimizi düşünürsek;
350X25: 8750 KG Ceviz yapmaktadır.
Değişen piyasa şartlarına göre Chandler cevizin toptan fiyatı 8-10 tl arasında değişmektedir.
Yani size 70 bin Tl ile 87 bin Tl arasında gelir getireceği değerlendirilmektedir.
Chandler Cevizinin Özellikleri
İlkbahar ve Sonbahar donlarındaki risk durumu;
Chandler ceviz fidanı, yerli çeşitlere göre 15 gün daha geç çiçek açtığı için ilkbahar
donlarından etkilenmeyen bir çeşittir.
İlkbaharda Mayıs ayının başında en yoğun dişi çiçek dönemini yaşadığı için erken donlardan etkilenmez.
Chandler ağacın kış dinlenmesine geçmesi bölgesine göre değişmekte olup genelde kasım ayı ortalarını bulmaktadır. Bölgenizde kasım ayı başlarında oluşacak sonbahar erken don olaylarında ceviz ağacının o sene yaptığı sürgünler yanabilir.
Yani erken donlar, chandler ağacının tümüne değil sadece o seneki genç sürgünlerine zarar verir. Bu da bir sene sonraki verimliliği negatif yönde etkileyebilir.
Bu erken don olayı ülkemiz için genel anlamda 1000 metre rakımın üzerindeki bölgelerde rastlanmaktadır. Ancak ülkemizdeki bazı özel bölgelerimizde 1200 metre rakımda olup ılıman olan veya 900 metre rakımda olupta sert sonbahar yaşayan bölgelerimizde mevcuttur.
Meyve Özeliklleri;
Chandler ceviz çeşidi ABD’nin en önemli ticari ceviz çeşididir.
İnce kabuklu, az pürüzlü, oval şekillidir.
Kabuktan ayrılması kolaydır. Kuru ve taze ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir.
Tomurcuklardaki verim %85-90 olup çok verimli bir çeşittir.
Chandler ceviz içinin beyazlık oranı %90-100'dür ve içleri bütün çıkar.
Ağaç Özellikleri;
Uç dallarda meyve verdiği gibi, yan dallarda da meyve oranı çok yüksektir.
Chandler ceviz meyveleri 9-13 gr, meyve iç ağırlığı 6,5 gr, iç oranı %52-55 dir.
Chandler ceviz ağacının soğuklanma ihtiyacı 700 saattir.
Orta kuvvette büyür.
Yarı dik gelişir. 3,5x8, 4x8 ve 5x7 aralıklarla dikime uygundur.
Chandler ceviz ağacı hastalıklara dayanıklı bir çeşittir.
Tozlayıcı ile birlikte ekilmelidir. Doğru tozlayıcısı Franguate'dir.
Eylül ayının sonlarına doğru hasat edilir.
Chandler ceviz ağaçları 5 yaşında iken 30-35 kg. kabuklu ceviz vermektedirler. Bu verimi her sene %20 artırarak 7 sene sonra tam verime geçerek 60-80 kg., arasında ürün verebilmektedir.
Not: Bu çeşidimizin orjinal ismi Chandler ceviz olup, halk arasında Bodur ceviz, Çetlır ceviz, Çetnır ceviz, Çetler ceviz olarak ta bilinmektedir.
|
|
|
Pedro cevizi Fransız orjinlidir. Yan dallara meyve veren bir cinstir.
Soğuklanma ihtiyacı 400 saattir.
Pedro cevizinin ılıman bölgelere dikilmesi tavsiye edilir.
Açık renkli meyve iç oranı %85’lere kadar çıkabilir.
Taç yapısı toplu ve küçük, ağaçları nispeten kısa boyludur.
Ev bahçelerine de tavsiye edilir.
İç ceviz ağırlığı 6,5 gr, iç oranı %48, açık renkli iç ceviz oranı ise %85’dir.
Rakımı düşük yerler ve kıyılarda verimi iyidir.
Pedro cevizinin kabuktan ayrılması kolaydır.
Cevizin lezzeti çok güzel olup kuru ve taze ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir.
Ağacı küçük olduğundan sert budamaya gereksinim duyar.
Kendi kendini tozlayabildiği gibi ticari dikimlerde Franquatte ile dikilmesi önerilmektedir.
Eylül ayının sonlarına doğru hasat edilir.
|
| |
| |
|
Fernor Ceviz
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
Yüksek rakımlı bölgelerimizde yani denizden yüksekliği 200 ile 1800 metre arasındaki arazilere dikilebilen bir ceviz çeşididir.
Dişi çiçekleri yani meyve olacak çiçekler, Mayıs ayının başında açması sebebiyle, fernor cevzi ağacı ilkbahar geç donlarından zarar görmez.
Sonbahar da ise Kasım ayının başına kadar fernor ceviz ağacı dinlenmeye geçer. Bu da yeni sürgün dalların kapanması anlamına gelir. Bundan dolayı da gerek genç sürgünler gerekse de ağacın diğer bölgeleri sonbahar erken donlarınından etkilenmez.
Fernor Cevizinin Dikim Aralıkları
Fernor ceviz çit dikim sistemi yetiştiriciliğine uygun olup 4X8 5x7 metre aralıklarla dikilebilir.
**4x8 yani 4 metreye 8 metre aralıklarla dikim yapıldığında 10 dönüme; 312 adet dikilebilmektedir.
**5x7 yani 5 metreye 7 metre aralıklarla dikim yapıldığında 10 dönüme; 285 adet dikilebilmektedir.
Dikim aralıkları chandler ceviz ile aynıdır.
5 metreye 7 metre örnek ceviz fidanı dikim resmi
İyi planlanmış ve bakımı yapılmış bir fernor ceviz bahçesinden 5-6 yaşında ağaç başına ortalama 20-22 kilo verim alınabilir.
Fernor ceviz Fransız orjinlidir.
Orta derecede kuvvetli ve yarı dik büyüyen çok verimli bir çeşittir.
Fernor cevizde Chandler ceviz gibi yan dallarda verimi iyidir.
Meyveler salkımlarda 1'li, 2'li, 3'lü ve 4'lü şekilde olmaktadır.
Fernor Ceviz Meyvasının Özellikleri
Fernor ceviz meyvelerin ağırlığı ortama 12 gr'dır.
İç randımanı %49 olup iç ceviz ağırlığı ortalama 6 gr'dır.
Yağ oranı %51 ve protein oranı %20'dir.
Kabuktan ayrılması kolay olup ticari değeri olan bir ceviz çeşididir.
Lezzeti çok güzel olup kuru ve taze ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir.
Doğru tozlayıcıları Franquette ve Fernette cevizleridir.
Eylül ayının sonlarına doğru hasat edilir.
Not: 1000 metre rakımı geçen her bölgemiz risk içermeyebilir. Ceviz çeşidini belirlerken rakımdan ziyade bölgedeki hava şartlarını dikkate almalıyız. Bunun içinde Meteoroloji Genel Müdürlüğünün http://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=BALIKESIR#sfB
sayfasındaki istatistiki verilerden faydalanabilirsiniz.
|
|
|
|
Ağacı sık dallı olup, yayvan bir taç gelişmesi gösterir. Kıyı bölgeleri hariç tüm bölgelerde yetiştirilir.
Meyve salkımı 2-4'lü yapıdadır. %30 yan dallarda meyve yapar.
Özellikle geç donların görüldüğü yörelerde ekilmesi tavsiye edilir.
İlkbahar geç donlarından korunmak için emsallerine göre 15-20 gün sonra tomurcuklanıp patlaması çeşidin değerini arttırır.
Meyvesi çok ince kabuklu, kabuk az pürüzlü, meyvesi konik bir biçimdedir. Mat açık kahve renkli olup kuru ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir. İçi dolgun olup kabuktan kolay ayrılır.
Tane ağırlığı 9,4 gr, iç ağırlığı 6,6gr, iç oranı %63’tür. İç yağ oranı %69 ve protein oranı %17’dir.
Eylül ayı sonlarında hasat edilir.
İyi bir meyve tutumu için tozlayıcı olarak Bilecik çeşidi ile birlikte dikilmelidir.
|
|
Bilecik Ceviz
|
|
|
Kıyı bölgeler hariç, tüm bölgelerde yetiştirilir.
Özellikle geç donların görüldüğü yörelere tavsiye edilir.
Yayvan büyür ve kuvvetli bir taç oluşturur.Meyve salkımı 2-3'lü yapıdadır. %30 yan dallarda meyve yapar.
Meyvesi orta kalınlıkta kabuklu ve oval biçimlidir.
Tane ağırlığı 13 g, iç ağırlığı 6,5gr, iç oranı %50’dir. İçte yağ oranı %68 ve protein oranı %18’dir.
Kabuklu ve iç ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir.
Eylül ayı sonlarında hasat edilir. Verimli bir çeşittir.
Şebin ve Yalova-3 çeşitleriyle tozlanır.
|
|
|
Yalova Ceviz
|
|
Yalova 1 Cevizi ;
Salkımda meyveler 1-2'li olup, kabuk orta kalınlıktadır.
Yalova-1 cevizinin meyvası az pürüzlü oval şekillidir.
Meyve ağırlığı 16 g, iç oranı % 49'dur.
Yalova 1 cevizinin yağ oranı % 70, protein oranı % 23'tür.
Kabuktan ayrılması kolay bir ceviz çeşidimizdir.
Genellikle sahil ekolojilerinde yetiştirilmesi tavsiye edilir.
Kuru ve taze ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir.
Erken çiçeklenir Yalova-4, Şebin ve Kaplan ceviz çeşitleriyle tozlanır.
Eylül ayının ortalarında hasat edilir.
|
|
|
|
Yalova 3 Cevizi ;
Ceviz salkımında meyveler 2-3'lü şeklindedir.
Yalova 3 ceviz meyvası ince kabuklu ve ovalimsi bir şekle sahiptir.
Meyve ağırlığı 13 g, iç randımanı %53'dür.
Yağ oranı %69, protein oranı %21'dir.
Meyve içi açık beyaz renktedir.
Yalova cevizi kuru ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir.
Kabuktan ayrılması kolaydır.
Aşırı sıcak bölgelerimiz dışındaki tüm bölgelerimizde dikilebilir.
İç kurdu, bakteriyel yanıklık, yaprak lekelenmesi gibi hastalıklara karşı dayanıklı bir ceviz çeşididir.
Yalova-1, Bilecik çeşitleriyle tozlanır.
Eylül ayı sonlarında hasat edilir.
|
|
Yalova 4 Cevizi ;
Yayvan, dik dallı ağacı orta kuvvette gelişme gösterir.
Ceviz yetişen tüm bölgeler için uygundur.
Meyveler 2-5'li oluşur.
Cevizin meyve içi dolgun olup kabuktan kolay ayrılır.
Yalova 4 cevizinin tane ağırlığı 13 g, iç oranı %52'dir.
Meyve içi yağ oranı %69, protein oranı %17’dir.
Kuru ceviz olarak tüketilmeye elverişlidir.
Yalova-1 cevizi ve Kaplan 86 cevizi ile tozlanır.
Eylül ayı sonlarında hasat edilir.
|
Kaman Ceviz
|
|
|
Kaman 1 Ceviz;
İlkbahar geç donlarından etkilenmez,
Kıyı bölgeler hariç, tüm bölgelerde yetiştirilir.
Kaman-1 ceviz ağacının gelişimi dik yayvandır.
Her yıl ve aynı oranda ürün verir, yüksek verimlidir.
Ortalama meyve ağırlığı 16 g dır.
İç ağırlığı
7.7 g olup iç oranı % 48 dir, ceviz yağ oranı % 65'tir.
Kaman cevizinin iç ceviz protein oranı % 25 tir.
Dış kabuk ve iç ceviz görünümü beyazdır.
Ceviz kabukları ince olup, içi bütün olarak çıkar.
Taze ve kuru olarak tüketime uygundur.
Kuvvetli kazık kök yapar 300-500 sene yaşayabilir,
Kaman ceviz ağaçları şiddetli kış donlarına dayanır,
İç kurdu ve antraknoza karşı dayanıklıdır.
Kaman cevizinin şekli yuvarlaktır. Kabuk kırma makineleri için çok uygundur.
Eylül ayı sonlarında hasat edilir.
Yalova-3 ceviz çeşidi ile tozlanır.
|
